بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری با استفاده از رویکرد پروژه‌های محرک توسعه (مطالعه موردی محله زرگنده تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

2 کارشناس ارشد طراحی داخلی، دانشگاه هنر پارس، تهران، ایران

چکیده

بافت‌های ناکارآمد شهری در مقایسه با سایر پهنه‌ها از جریان توسعه عقب افتاده و نیازمند دستیابی به عدالت فضایی، برابری اجتماعی، سرزندگی اقتصادی و سلامت اکولوژیکی می‌باشند. همچنین بینشی جامع و عملیاتی است که به حل مشکل‌های درون‌بافتی می‌پردازد. استراتژی‌های جدید توسعه اغلب شامل ساختمان‌ها یا مناظر گوناگون که هدایت‌گر توسعه شهر هستند، می‌باشند. پروژه‌های محرک، ابزاری هستند که در درون استراتژی‌های تغییر شکل شهری همچون بازآفرینی و توسعه مجدد بافت‌های ناکارآمد، می‌توانند با استراتژی‌های قبلی ترکیب و زمینه بسترسازی را آماده نمایند. این پژوهش در قالب رهیافت نوینی از مداخله مکان‌مبنا در بافت‌های ناکارآمد شهری توسط پروژه محرک توسعه زرگنده شهر تهران است. نوع پژوهش از نظر هدف، کاربردی و شیوه انجام، توصیفی-تحلیلی است و با بهره‌گیری از منبع‌های کتابخانه‌ای و برداشت میدانی و تکنیک AHP-SWOT  از طریق Expert Choice برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. نتیجه‌ها نشان می‌دهد بافت فرسوده و ناکارآمد محله زرگنده در حوزه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و گردشگری به لحاظ محیط درونی با ضعف‌های زیاد و به لحاظ محیط بیرونی با فرصت‌های قابل توجهی روبه‌رو است. در نهایت برای ‌انتخاب مناسب‌ترین سایت جهت پیاده‌سازی می‌توان با توجه به بستر کنونی زرگنده، کاربری‌هایی با درون‌مایه تجاری، اقتصادی، فرهنگی و گردشگری جهت الگو‌سازی در بافت تعریف کرد. با اتخاذ راهبردهای انطباقی و کاستن از ضعف‌های موجود، می‌توان از فرصت‌های موجود در محدوده موردمطالعه حداکثر استفاده را داشت. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Regeneration Inefficient Urban Area by Using the Approach of Development Stimulating Projects

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Rezai Aliabadi 1
  • S.Ali Mostafavi 2
1 MSc student,. Faculty of Architecture and Urban planning, Imam Khomeini International University , Qazvin. Iran
2 2. Master of Interior Architecture, Pars University of Arts, Tehran. Iran
چکیده [English]

Compared to other regions, dysfunctional urban environments lag behind in terms of growth and must attain spatial justice, social equality, economic vitality, and ecological health. Additionally, it is a thorough and operational understanding that resolves internal issues. Frequently, new development ideas incorporate a variety of buildings or landscapes that drive the growth of the city. Catalyst projects are methods that can be used with previous tactics to pave the way for urban transformation techniques such as the re-creation and reconstruction of dysfunctional area. The Zargande Development Stimulating Project of Tehran has conducted this study using a novel location-based intervention strategy for inefficient urban tissues. This research is a descriptive and analytic research in terms of its objective, application, and methodology. Using library sources and field observations, AHP and SWOT approaches were used in order to analyze the data by way of expert choice. The results indicate that the worn-out and inefficient fabric of the Zargande neighborhood faces several internal environmental flaws and considerable economic, social, cultural, and tourism prospects. In order to choose the most suitable site for implementation, uses of commercial, economic, cultural, and tourism themes can be defined to form patterns within Zargandeh context. By adopting adaptive tactics and decreasing existing shortcomings, it is possible to maximize the research area's available opportunities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dysfunctional Area
  • Urban Regeneration
  • Urban Catalyst Project
  • SWOT
  • AHP Method

مراجع

  1. توپچی ثانی، علی (1389). بازآفرینی شهری پایدار، رهیافت نوین مداخله در بافت‌های فرسوده شهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی محمود محمدی، دانشگاه هنر اصفهان، گروه شهرسازی، چاپ نشده.
  2. حبیبی، محسن و مقصودی، ملیحه (1381). مرمت شهری: تعاریف، نظریه ها، تجارب، منشورها و قطعنامه های جهانی، روش ها و اقدامات شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  3. دولتشاه، صدیقه و سرور، رحیم (1396). نقش پروژه‌های محرک توسعه در بازآفرینی شهری. پنجمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی.
  4. رابرتز، ماریون (2003). طراحی شهری و تجدید حیات شهری. مترجم: بهرام معلمی. فصلنامه هفت شهر، دوره 3، شماره 6 و 7، ص 18-35.
  5. شماعی،علی و رضاپورمیرصالح،حسن و موحد،علی (۱۳۹۷).تحلیل نقش بازآفرینی بافت قدیم شهر اردکان در توسعه گردشگری شهری.فلصلنامه مطالعات شهرایرانی اسلامی، دوره ۹،شماره۳۴
  6. زنگی آبادی، علی؛ غلامی، یونس و موسوی، سید علی (1390). بررسی رویکرد بازآفرینی شهری با استفاده از مدل SWOT (نمونه موردی: بافت مرکزی شهر مشهد). فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیدانان ایران، دوره 9، شماره 30، ص 57-76.
  7. سجاد زاده، حسن و زلفی گل، سجاد (1394). طراحی شهری در بازآفرینی محله‌های سنتی با رویکرد محرک توسعه ( نمونه موردی: محله کلپا همدان). فصلنامه آمایش محیط، دوره 8، شماره 31، ص 147-171.
  8. طاهری، نسیم و تقوایی، فاطمه (1391). پروژه‌های محرک توسعه، گامی در جهت ارتقای کیفی فضای شهری خیابان (نمونه موردی: خیابان امام خمینی یزد). نشریه هفت شهر، دوره 3، شماره 41 و 42، ص 81-96.
  9. تاجیک، زهره؛ پورموسی، سید موسی و سرور، رحیم (1398). بازآفرینی اقتصادی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری با رویکرد برنامه‌ریزی راهبردی (نمونه موردی: منطقه 10 شهر تهران). فصلنلمه علمی-پژوهشی، دوره 10، شماره 37، ص 53-65.
  10. قانع، مهسا؛ آروین، محمود و ملکی، سعید (1398). سنجش قابلیت بهره‌گیری از محرک‌های توسعه شهری در بازآفرینی بافت فرسوده (مورد شناسایی: محله شاهجوق سمنان). فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، دوره 10، شماره34، ص 1-22.
  11. هاشمی، محمدرضا؛ شیعه، اسماعیل و ذبیحی، حسین (1399). مکان‌یابی موقعیت پردازه‌های محرک توسعه در بافت‌های ناکارآمد شهری (مورد پژوهی: ناحیه 2 منطقه 18 شهرداری تهران). باغ نظر، دوره 17، شماره 84، ص 51-62.
  12. عزیزی، محمدمهدی و بهرا، بهاره (1399). ارزیابی اثرهای پروژه‌های محرک توسعه در محله‌های شهری (نمونه مورد مطالعه: محله گودال مصلی، شهر یزد). مطالعات شهری، دوره 10، شماره 37، ص 57-70.
  13. یوسف زاده، زهره؛ نوری کرمانی، علی؛ حاتمی نژاد، حسین و حسین زاده، محمدمهدی (1399). سنجش ارتباط و تاثیر ابعاد بازآفرینی پایدار بر رویکرد کیفیت زندگی شهروندان (مطالعه موردی: تهران، منطقه 15). فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، دوره 12، شماره 3، ص 299-316.
  14. شیخ شریعتی کرمانی، بهناز؛ محمدحسنی، محمد و آزادی، زهرا (1400). اجرای پروژه‌های محرک توسعه با تاکید بر بهبود احساس امنیت در فرآیند بازآفرینی شهری (مطالعه موردی: محله‌ی قلعه محمود شهر کرمان). ششمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم و مهندسی و سومین کنگره بین‌المللی عمران، معماری و شهرسازی آسیا، تایلند.
  15. بهروز، مهدی (1400). نقش پروژه‌های محرک توسعه در بازآفرینی پایدار بافت‌های شهری. سومین کنفرانس بین‌المللی فناوری‌های نوین در مهندسی معماری و شهرسازی ایران، تهران.
  16. قاسمی نژاد راینی، حسن (۱۳۹۴). ظرفیت‌های باالقوه موزه‌ها در جذب گردشگر؛ مطالعه موردی؛ موزه هنری گوگنهایم بیلبائو. همایش ملی فرهنگ، گردشگری و هویت شهری.
  17. Chang, S. (2002). The street as catalyst for urban regeneration in Hong Kong. Open Dissertation Press.
  18. Issima Francin, K. (2015). Urban Catalyst. Supervised Research Project Submitted to Prof. Raphaël Fichler. School of Urban Planning. McGill University.
  19. O’Tool, M., Usher, D., Healey, P., Davoudi, S., & Raisanaglu, S. (1992). Rebuilding the City, property led urban regeneration. London: E. & F. N. Spon.
  20. Oregon Constitution (2009). Urban Renewal.
  21. Ozlem, G. (2009). Urban Regeneration and increased comparative power: Ankara in an era of globalization. Cities, 26 (1), 27-37.
  22. Roberts, P., & Sykes, H. (2000). Urban Regeneration: Handbook, London: Sage Publications.
  23. Feisal, Zeinab (2020). Enhancing Sustainability of Historic Contexts Through Infill Landscape Projects Infill development as a catalyst for Rehabilitation. Egypts Presidential Specialized Council for Education and Scientific Research, 36 (1), 45-60.
  24. Dean, K., & Trillo, C. (2019). Assessing sustainability in housing led urban regeneration: Insights from a housing association in Northern England. Architecture_MPS, 15 (2), 1-18.
اندیشه راهبردی شهرسازی
دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1
پاییز و زمستان 1401
آذر 1401
صفحه 138-152

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار