نظامنامه اخلاقیات برای تحقیقات و انتشارات علمی
به‌منظور تعیین حدود اخلاقی اجزای پژوهش و رعایت عدالت در تحقیقات و انتشارات علمی، نظامنامه‌ای تحت عنوان نظامنامه اخلاقیات برای تحقیقات و انتشارات علمی تدوین شده است. این نظامنامه در سه زیرمجموعه اخلاقیات برای نویسنده، ویراستار، و داور تنظیم گردیده است. سیاست‌های اخلاقی نشریه اندیشه راهبردی شهرسازی برگرفته از "منشور و موازین اخلاق پژوهش" مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران؛ "مرامنامه اخلاقی نشریات علمی" پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ و تجربیات موجود در این نشریه و برخی نشریات معتبر علمی-پژوهشی کشور است. نویسندگان، داوران، هیئت تحریریه و سردبیر مجله موظف هستند تمام اصول اخلاق پژوهشی و مسئولیت‌های مرتبط در زمینه چاپ را دانسته و به آن متعهد باشند.
نظامنامه اخلاقیات برای نویسندگان:
- ضوابط اصالت انتشار: نوآوری و اصالت مقالات از جمله ضوابط نظامنامه اخلاقیات نویسنده محسوب میشود. نویسنده لازم است پژوهشی را انتخاب کند که نوآور، اصیل و دارای اعتبار علمی باشد. دانشی بیافریند و یا در پی بهسازی زندگی بشر گام بردارد. موضوع پژوهش باید با توجه به منابع مالی، زمانی و نیروی انسانی بگونه‌ای انتخاب شود که در راستای تحقق منافع علمی و اولویت‌های پژوهشی قرار گیرد. قوانینی که برای این بخش تنظیم گردیده است نویسنده را از ارسال موازی (ارسال همزمان یک مقاله، جهت بررسی و چاپ به یک یا چند مجله چاپی یا الکترونیکی دیگر)، ارسال مجدد (ارسال مجدد یک مقاله چاپ شده برای انتشار در مجله دیگر)، انتشار همپوشان (انتشار داده‌های مقاله پیشین با اندکی تغییر متن در مقاله‌ای دیگر) و انتشار تکه‌ای (انتشار تکه‌ای از نتایج پژوهش پیشین نویسنده در مقاله‌ای جدید) منع کرده است. در عین حال در شرایط خاصی ارائه مجدد مقالات ممکن می‌باشد.
- ضوابط استناد و رعایت رفتارهای سوء پژوهشی: درعین حال که نویسنده موظف است در پژوهش خود از مطالعات و نظرات دیگران استفاده نماید، رعایت قوانین و ضوابط مربوط به استناد الزامی می‌باشد. لازم است مرز میان دستاوردهای علمی پژوهشگر و یافته‌های اخذ شده از پژوهش دیگران، کاملا روشن، شفاف و بدون ابهام باشد. نویسندگان باید تمام منابع و رفرنس‌هایی را که به طور مستقیم و غیرمستقیم استفاده کرده‌اند به درستی و مناسب ذکر نموده و استناد نمایند. مقاله نویسنده باید حاوی نگرش، پردازش، استدلال، استنتاج و دستاوردی نو باشد و از بازنویسی مطالعات دیگران، بازی با الفاظ، زیاده‌نویسی و کلی‌گویی پرهیز شود. همچنین لازم است نویسنده از جعل داده‌ها (گزارش مطالب غیرواقعی و ارائه داده‌ها یا نتیجه‌های ساختگی به عنوان نتایج آزمایشگاهی، مطالعات تجربی و یا یافته‌های شخصی)، تحریف داده‌ها (ثبت و ارائه نتایج پژوهش به نحوی که جزئیات اجرای پژوهش یا فرایند جمع‌آوری داده‌ها دستکاری شود و یا داده‌هایی حذف یا تغییر یابد)، سرقت علمی و ادبی (اقتباس نزدیک افکار و عبارات نویسندگان دیگر، کپی‌برداری در بیان اندیشه‌ها، شباهت‌های ساختاری در نوشتار یا انتساب ایده‌ها و نتایج دیگران بدون ارجاع مناسب) و اجاره علمی (بکار گرفتن فرد دیگر برای انجام پژوهش و چاپ مقاله با تصرف اندک به نام خود) حذر نماید. کلیه این موارد توسط ویراستاران مجله مورد بررسی دقیق قرار خواهد گرفت و طبق قوانین و ضوابط برخورد مقتضی صورت میگیرد.
- تعهد نسبت به ذینفعان: نویسنده در تمام مراحل ثبت مقاله باید نسبت به منافع ذینفعان (خویشتن، سرمایه‌گذاران، جامعه علمی و دیگر محققان، مخاطبان، همکاران مقاله، مردم، جامعه و سازمان) متعهد و مسئول باشد. نویسنده می‌بایست منابع طرح مالی را تبیین کند و ضامن حقوق مادی و معنوی تمامی افراد دست‌اندرکار مقاله باشد. همچنین از ارائه مقالات در شرایطی که منافع مشترک بین هیئت نویسنده، هیئت داوری و بازنگری وجود دارد اجتناب نماید. مقالات مستخرج از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد، دکتری و طرح‌های پژوهشی، متعلق به دانشگاهی است که پایان‌نامه یا طرح در آنجا تدوین و انجام شده است. بنابراین لازم است با نام دانشگاه مربوطه انتشار یابد. تمامی قوانین، سیاست‌ها و مقررات مربوط به ذینفعان باید رعایت گردد.
- ظرافت، دقت و تخصص: نویسنده باید دانش تخصصی روزآمد در موضوع پژوهش داشته باشد و روش متناسب با موضوع و کاربرد آن در مراحل مختلف پژوهش را بشناسد. مسئولیت صحت و دقت محتوای مقالات بر عهده نویسندگان است و نویسندگان موظف هستند از صحت و دقت محتوای مقالات اطمینان حاصل کنند. درواقع چاپ مقاله به معنی تأیید مطالب آن توسط مجله نیست و مسئولیت آن با نویسندگان می‌باشد. نویسندگان نه تنها باید اطلاعات کافی و دقیقی را که در محتوای ذکرشده در مقالات موجود است ارائه دهند؛ بلکه در صورت آگاهی از هرگونه کاستی و ایراد در نگارش می‌بایست ویراستار را در جریان کامل بگذارند و نسبت به اصلاح آن با نشریه همکاری نمایند. از نویسندگان انتظار میرود حداقل تا یکسال پس از چاپ مقاله در مجله، نمونه‌ها و اطلاعات خام مورد استفاده در تهیه مقاله را جهت پاسخگویی به انتقادات و سوالات احتمالی خوانندگان مجله نگهداری کنند. نویسندگان موظف هستند که با دقت و ظرافت، براساس شیوه نگارش استاندارد مجله (در راهنمای نویسندگان) مقاله را سازماندهی نمایند.
- هویت نویسندگان، مالکیت معنوی و مسئولیت پژوهش: ضوابط این بخش بیانگر اصول معرفی نویسندگان بر اساس میزان و نحوه مشارکت در نگارش، تهیه و تدوین مقالات می‌باشد. در هنگام ارائه مقاله، نویسنده مسئول می‌بایست یک نسخه از مقاله نهایی را به تمامی نویسندگان مقاله ارسال نماید. همچنین نویسنده مسئول مقاله می‌بایست نسبت به وجود نام و اطلاعات تمامی نویسندگان و عدم وجود نامی غیر از پژوهشگران درگیر در انجام پژوهش و مقاله اطمینان حاصل کند. به عبارت دیگر بایستی از اضافه کردن مولف افتخاری و حذف مولف واقعی خودداری شود.
- حقوق آزمودنی‌ها: آزمودنی‌ها شامل انسان، حیوان، گیاه و اشیاء می‌باشد. اخلاق پژوهش حکم میکند مشارکت‌کنندگان آزادانه و با رضایت در پژوهش همکاری کنند و در ارائه مقالات باید قوانین حقوق بشر اعم از زندگی خصوصی، رازداری و ناشناخته ماندن، آزادی، و سایر حقوق فردی اشخاص در نظر گرفته شود. سلامت، آسایش جسمانی و ذهنی آزمودنی‌ها باید مورد توجه قرار گیرد و به کسی یا گروهی آسیب یا ضرری وارد نشود. پژوهشگر مجاز نیست درحین پژوهش صدمه‌ای به حیوانات، گیاهان و اشیاء باستانی -خواه در روند پژوهش باشند و خواه نباشند- وارد نماید. همچنین هرگونه خطراتی که به واسطه پژوهش، متوجه انسان‌ها و یا محیط زیست میشود، بایستی به صورت شفاف در مقاله ذکر شده باشد. مقاله باید از هرگونه تعصب، حسادت، کینه و خشم، غرض‌ورزی عاطفی، توهین و جسارت، تحقیر دیگران، حرمت‌شکنی، بزرگنمایی خود و موضوع، انفعال در باورها به دلیل دگرباوری، فریب، آزار و اذیت، بهره‌برداری ناپسند از واژه‌ها و افراد به دور باشد.
- ویژگی‌های فردی نویسنده: نویسنده باید یافته‌های پژوهشی خود را بطور کامل و شفاف با صداقت، بی‌طرفی، امانتداری و شهامت و پایبندی به جستجوی حقیقت و پایبندی به عنصر زمان (موعد مقرر) در اختیار جامعه علمی قرار دهد. تمامی امور مربوط به ارائه مقالات باید در چهارچوب محدودیت‌های زمانی معین انجام گیرد. در صورتی که به دلایلی نیاز به افزایش زمان برای نگارش احساس میشود باید با هماهنگی و اجازه ویراستار به زمان نگارش و ارائه مقاله افزوده شود. جنسیت، سن، نژاد، مذهب یا تمایلات سیاسی نباید بر نحوه نگارش مقاله تاثیر داشته باشد. برای پایداری و توسعه فرآیند بررسی تخصصی، از نویسندگان واجد شرایط دعوت میشود تا در روند بررسی سایر مقالات این مجله شرکت کنند.
نظامنامه اخلاقیات برای ناشر، سردبیران و اعضای هیئت تحریریه:
- مسئولیت‌های ناشر: ناشر متعهد میشود که تصمیمات سردبیر و هیأت تحریریه در مورد تمامی مقالات نهایی است و این تصمیمات فقط بر اساس قضاوت حرفه‌ای اتخاذ میشود و تحت تأثیر هیچگونه منافع تجاری قرار نخواهد گرفت. همچنین ناشر متعهد میشود که همواره پایبندی به اصول اخلاقی از سوی سردبیر، ویراستاران، اعضای هیئت تحریریه، داوران، نویسندگان و خوانندگان نشریه را زیر نظر داشته و کنترل نماید. اصلاحات، اصول شفافیت، و بازپسگیری مقالات منتشر شده را در صورت نیاز اعلام نماید.
- شفافیت و مشارکت هیئت تحریریه: سرلوحه تمام تصمیم‌گیری‌های سردبیران و اعضا هیئت تحریریه توجه به اهداف اصلی نشریه و تلاش برای رسیدن به آنها می‌باشد. سردبیر باید دارای اختیارات کامل برای رد یا پذیرش مقالات باشد. لازم است سردبیران و اعضای هیئت تحریریه در جلسات تصمیم‌گیری نشریه مشارکت جدی و مسئولانه داشته باشند. اعضای نشریه باید گزارش عملکرد علمی اعم از فرایند داوری و نحوه انتخاب داوران انتشار دهند. ویراستاران باید علاوه‌بر وقت‌شناسی، ظرافت و بازنگری کارشناسانه؛ مسئولیت گزینش هیئت ویراستاری و اختیارات و صلاحیت‌های اشخاص را برعهده گیرند. ویراستار مسئول تنظیم و طراحی ضریب کارکرد مجله می‌باشد. این امر بر اساس سطح پذیرش مقالات، دوره‌های انتشار و هرگونه امور دیگری مربوط به پذیرش و چاپ مقالات انجام می‌گردد. نشریه باید تمامی اصول و حقوق مربوط به نویسندگان، ویراستاران و ... را در نظر گرفته و میزان اختیارات و صلاحیت‌ها را تعیین نمایند.
- ضوابط مربوط به داوران: در انتخاب داوران باید به تبحر علمی، رشته و مرتبه دانشگاهی، تجربه کاری و علمی، توانایی التزام اخلاقی افراد توجه شود. از هرگونه تبعیض و سوءگیری‌های غیراخلاقی (سن، جنس، ملیت، دین و ...) در خصوص داوران پرهیز شود. مشورت با اعضای هیئت تحریریه در مسیر انتخاب افراد شایسته و قابل اعتماد برای انتخاب داوران ضروری است. اختیار و مسئولیت انتخاب داوران و قبول یا رد یک مقاله پس از کسب نظر داوران بر عهده سردبیر و اعضاء هیئت تحریریه مجله است. اعضای هیئت تحریریه باید گزارش‌های داوران درباره خلافکاری، تقلب، سرقت‌های ادبی و دیگر ناراستی‌های اخلاقی را جدی بگیرند و همچنین دادن فرصت پاسخگویی به نویسندگانی که داوران، آنها را به هنجارشکنی اخلاقی متهم کرده‌اند، الزامی می‌باشد. اسناد داوری مقالات باید به عنوان اسناد علمی ثبت و آرشیو شوند.
- ارزیابی و پیگیری: توجه به زمان ارزیابی و پیگیری‌های لازم جهت داوری به‌موقع مقالات برعهده هیئت تحریریه می‌باشد. دبیران علمی نشریه باید سرقت ادبی و تقلب و کلاهبرداری‌های احتمالی را شناسایی کنند و در موارد نیاز اصلاحات، توضیحات، و واپسگیری‌ها و عذرخواهی‌ها را ارائه دهند. حداقل دو تن از ویراستاران برای اظهار نظر و ارزیابی مقاله دعوت شوند. ویراستاران می‌بایست نظرات خود را بصورت مستند و واضح در یک نامه با بهترین کیفیت علمی در اختیار نویسندگان قرار دهند.
- محرمانگی: اصول محرمانه بودن و رازداری درخصوص نویسندگان و داوران، و محتوای نوشته‌های آنان باید رعایت گردد. سردبیر و اعضاء هیئت تحریریه نشریه باید کلیه اطلاعات موجود در مقالات را محرمانه تلقی نموده و از در اختیار دیگران قراردادن و بحث درباره جزئیات آن با دیگران احتراز نمایند. تمامی روندهای اداری و رسمی باید در چهارچوب حفظ اطلاعات محرمانه پروسه ارزیابی قرار بگیرند. تنها در شرایطی که مجوز لازم از طرف ویراستاران صادر شود، قانون مربوط به گمنامی ویراستاران میتواند شکسته شود.
- بررسی تضاد منافع: حقوق مادی و معنوی نویسندگان و داوران باید پیگیری گردد. از بروز تضاد منافع در روند داوری، و توجه به هرگونه ارتباط شخصی، تجاری، دانشگاهی و خصوصاً مالی که ممکن است به‌طور بالقوه بر نشر مقالات ارائه شده تأثیر بگذارد، جلوگیری شود. سردبیر مجله موظف است نسبت به حذف مقالات چاپ شدهای که مشخص شود در آنها "رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی" رخ داده است، و اطلاع رسانی شفاف به خوانندگان و مراجع نمایه‌سازی مربوطه سریعا اقدام نماید. ویراستاران باید از هرگونه دخالت و اعمال قلم و سلیقه در نگارش مقالات خودداری نمایند و همچنین باید از هرگونه عملی که بصورت متعصبانه محتوای علمی را تحت الشعاع قرار دهد و تغییرات جهتگیرانه‌ای در محتوا ایجاد کند، اجتناب کنند.
- نوآور بودن مقاله: از چاپ مقالات با موضوعات نزدیک به هم و تکراری جلوگیری شود؛ مگر اینکه لازم باشد دوباره تایید یا در برهه زمانی دیگر تکرار شود و یا مقاله قبلاً به زبان دیگر و یا با جامعه تحقیق متفاوتی انجام شده باشد. در هر دو این موارد استثنا، لازم است جزئیات کامل مقاله‌های قبلی در مقاله جدید درج گردد.
نظامنامه اخلاقیات برای داوران:
- صراحت در داوری: داور انتخابی می‌بایست بعد از بررسی اولیه مقاله، بلافاصله سردبیر نشریه را از تصمیم خود در مورد پذیرش یا عدم پذیرش داوری (به دلیل نبودن موضوع مقاله در حوزه کار داور، کمبود وقت یا ...) مطلع نماید. در صورت عدم پذیرش داوری، انتظار میرود داور، سردبیر نشریه را در انتخاب داور جایگزین یاری کند. تایید، رد و یا اصلاح مقالات باید با بیانی واضح به سردبیر اطلاع داده شود. داور باید در زمان مقرر، داوری مقاله را به اتمام برساند و پیشنهادات داوران در خصوص مقالات منتشر شده به صورت فرم داوری و در قسمت نظرات برای نویسنده و ویراستار ارائه شود.
- حوزه تخصصی داور: داور به لحاظ حرفه‌ای باید در حوزه موضوعی مقاله صاحب‌نظر و متخصص باشد. داور نباید مقالاتی که با حوزه تخصصی وی فاصله دارد، بپذیرد. قضاوت داوران در مورد کیفیت و محتوای مقالات باید بر اساس نظرات تخصصی و عینی باشد. همچنین شایسته است داور از پذیرش داوری مقالاتی که با موضوعات آنها اختلاف نظر اصولی دارد و ممکن است نتواند در مورد آنها بررسی منصفانه‌ای انجام دهد، اجتناب کند. داور باید در حوزه تخصصی مقاله مورد بررسی مطالعه داشته باشد. داور نباید داوری مقالاتی که در انجام، تجزیه و تحلیل یا نوشتن آن مشارکت داشته است، بپذیرد و باید سریعا این مسئله را به نشریه اطلاع دهد.
- ارزیابی سازنده: از داور انتظار میرود ارزیابی خود در مورد نقاط قوت و ضعف مقاله به صورتی سازنده، انتقادی، صریح، صادقانه و آموزشی و همراه با تجزیه و تحلیل کافی و ارائه پیشنهادهایی جهت اصلاح مقاله، به سردبیر مجله و نویسنده ارائه کند. پیشنهادها باید با شیوه و لحنی عنوان گردند تا شور و شوق نویسندگان را برای اجرای پیشنهادها افزایش دهند. داور نباید لحنی مخرب یا طعنه‌آمیز داشته باشد و باید برای انتقال صریح و واضح پیام مقاله به خوانندگان، به نویسنده کمک کند.
- ارزیابی استنادات و ارجاعات: داور موظف به اطمینان از ارجاع‌دهی کامل مقاله به کلیه تحقیقات، موضوعات و نقل قول‌هایی که در مقاله استفاده شده است، می‌باشد. همچنین از داور انتظار میرود تحقیقات چاپ شده مرتبط که در مقاله به آنها ارجاع داده نشده است را به نویسندگان یادآوری کند. ارجاعات مربوط به تصاویر، جداول و نمودارها نیز باید کاملا مورد بررسی قرار گیرد. داور در سرقت ادبی نویسنده نباید هیچگونه مشارکتی داشته باشد و در صورت برخورد با مواردی مانند تقلب، سرقت ادبی و نادیده‌گرفتن ملاحظات اخلاقی باید برخورد جدی داشته باشد.
- حفظ محرمانگی: داور در حفظ محرمانه بودن و رعایت رازداری در خصوص اطلاعات شخصی و محتوایی مقاله باید کوشا باشد، مقالات را در اختیار دیگران قرار ندهد و درباره جزئیات مقاله با دیگران صحبت ننماید. همچنین داور حق ندارد بجز با مجوز سردبیر مجله، داوری یک مقاله را به فرد دیگری از جمله همکاران هیات علمی یا دانشجویان تحصیلات تکمیلی خود بسپارد. نام هر کسی که در داوری مقاله کمک نموده باید در گزارش داوری به سردبیر ذکر و در مدارک مجله ثبت گردد. داور اجازه تماس مستقیم با نویسندگان در رابطه با مقالات در حال داوری را ندارد. هرگونه تماس با نویسندگان مقالات فقط از طریق دفتر مجله انجام خواهد گرفت.
- اجتناب از هرگونه تضاد منافع: از داوران انتظار میرود در گزارش «رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی» و ارسال مستندات مربوطهبه سردبیر مجله، جدیت و اهتمام به خرج دهند. همچنین داور باید انصاف را رعایت کرده و از هرگونه تبعیض (نژاد، مذهب، ملیت، مرتبة دانشگاهی، سن و جنسیت) بپرهیزد. داور نباید پیش از انتشار مقاله از داده‌ها یا مفاهیم جدید موجود در مقاله برای پیشرفت پژوهشی خود استفاده نماید.
- ویژگی‌های فردی داور: انتظار میرود داور مسئولیت‌پذیر، پاسخگو، وقت‌شناس، حقیقت‌جو، علاقه‌مند، و پایبند به اخلاق حرفه‌ای و رعایت حقوق دیگران باشد. استناد به شواهد معتبر و متناسب، انصاف، ادب، پرهیز از تعصب و پیشداوری و شتاب‌زدگی، توجه، تعهد، واقعبینی و بکارگیری روش‌های علمی به هنگام ارزیابی مقالات؛ به همراه بیانی واضح برای سردبیر در باب میزان تناسب مقاله برای چاپ در مجله از دیگر خصوصیات داوران است. موارد بسیار دیگری مانند شخصیتی امانتدار، متواضع و فروتن، منظم و منضبط، شجاع، خیرخواه، صادق، شکیبا، منصف و بی‌طرف، سختکوش و آزاداندیش، صاحب‌نظر، متخصص، اهل مشارکت و همکاری نیز از جمله خصوصیات داوران برشمرده میشود.
راهنماها و دستورالعمل‌های اخلاقی کمیته اخلاق نشر (COPE)
علاوه بر موارد فوق، نشریه اندیشه راهبردی شهرسازی، به دستوالعمل‌ها و نمودارهای جریان کمیته اخلاق در انتشار (COPE) متعهد است و در فرایند بررسی و انتشار مقالات، بدان عمل می‌نماید. (https://publicationethics.org/resources/flowcharts-new/translations)
آیین نامه‌های رفتاری و بهترین عملکرد کمیته اخلاق نشر (COPE) برای سردبیران:
- تلاش برای رفع نیازهای خوانندگان و نویسندگان؛
- تلاش برای بهبود مداوم مجله.
- اتخاذ رویه‌ها و فرآیندهایی برای اطمینان از کیفیت مطالبی که منتشر میشود.
- پاسداشت آزادی بیان؛
- حفظ یکپارچگی سوابق علمی در نشریه.
- جلوگیری از آلوده شدن استانداردهای فکری و اخلاقی با مصلحت های تجاری.
- آمادگی همیشگی جهت انتشار اصلاحات، شفاف سازی، بازپسگیری و عذرخواهی در صورت نیاز.
- جست‌وجوی فعالانه نظرات نویسندگان، خوانندگان، داوران و اعضای هیئت تحریریه درباره راه‌های بهبود فرآیندهای نشریه
- تشویق و آگاهی از آخرین روش‌ها و پژوهش‌های مرتبط با داوری تخصصی و اررزیابی مجدد فرآیندهای مجله در پرتو یافته‌های جدید.
- حمایت از نوآوری در جهت آگاهی‌رسانی و آموزش پژوهشگران در مورد اخلاق نشر.
- ارزیابی اثرات خط‌مشی‌های مجله بر رفتار نویسنده و داور و بازنگری در خط‌مشی‌ها، در صورت لزوم، برای تشویق رفتار مسئولانه و جلوگیری از رفتار نادرست.
مسئولیت سردبیران در ارتباط با خوانندگان، نویسندگان، داوران و اعضای هیئت تحریریه
ارتباط با خوانندگان
- سردبیران درخصوص مقالات منتشر شده مسئول هستند و باید از واجد شرایط بودن تمام مقالات درخصوص مراحل داوری و مشاور آماری اطمینان حاصل کند.
- سردبیران باید فرآیندی را اتخاذ نمایند که صحت، کامل بودن و وضوح گزارش پژوهش را تشویق کند.
- سردبیران باید برای تشویق حداکثری افشای مقالات غیرپژوهشی و غیرمنطبق بر اخلاق پژوهش، خط مشی شفافی را بکار گیرند.
- اطلاعرسانی به خوانندگان در مورد اینکه مقالاتی که از سوی اعضای هیأت تحریریه نشریه ارسال شده است نیز تحت فرایند بررسی دقیق و بی‌طرفانه قرار خواهد گرفت.
ارتباط با نویسندگان
- سردبیران باید براساس اهمیت، اصالت و وضوح مقاله، اعتبار مطالعه و ارتباط عنوان مقاله با موضوع مجله؛ درخصوص پذیرش یا رد مقاله تصمیم‌گیری نمایند. همچنین غیر از مواقع ضروری بر تصمیم خود پایدار باشند. باید همواره قابلیت دفاع از اظهارات خود را داشته و دستورالعملی را برای نویسندگان فراهم کند.
- ویراستاران جدید نباید تصمیمات مربوط به انتشار مطالب ارسالی توسط ویرایشگر قبلی را لغو کنند مگر اینکه مشکلات جدی شناسایی شود.
- مجلات باید برای نویسندگان درخصوص استیناف علیه تصمیمات سرمقاله، مکانیزمی اعلام شده داشته باشند.
- ویراستاران باید راهنمایی‌هایی را برای نویسندگان درخصوص انتظارات از آنها، منتشر کنند. این راهنما باید همواره و کاملا منظم به روز شود و باید به این کد ارجاع یا پیوند داده شود.
- ویراستاران باید در مورد معیارهای نویسندگی راهنمایی کاملی ارائه دهند.
ارتباط با داوران
- سردبیران باید راهنماهای کاملی برای داوران آماده کنند. این راهنما باید همواره و کاملا منظم به روز شود و باید به این کد ارجاع یا پیوند داده شود.
- سردبیران باید از داوران درخواست کنند که پیش از موافقت با بررسی یک مقاله، هرگونه تعارض منافع احتمالی را افشا کنند.
- سردبیران باید سیستمی را فراهم نمایند که در آن اصل محرمانگی هویت‌ها رعایت شود.
ارتباط با هیئت تحریریه
- در صورت تغییر در اعضای هیئت تحریریه، سردبیران باید دستورالعمل‌های لازم را به اعضای جدید ارائه دهند و همواره اعضا را در مورد سیاست‌ها و تغییرات بروز نگه دارند.
- سردبیران باید خط مشی‌هایی برای رسیدگی به بی‌طرفانه بودن مطالب ارسالی اعضای هیئت تحریریه اتخاذ نمایند.
- سردبیران باید اعضای هیئت تحریریه را مورد بررسی قرار دهند و از میان آنها، افرادی که می‌توانند به طور فعال به توسعه مجله کمک کنند، شناسایی نمایند.
- سردبیران باید وظایف مورد انتظار از اعضای هیئت تحریریه را کاملا روشن ارائه دهند.
- سردبیران باید جلسات دورهای با اعضای هیئت تحریریه برگزار نمایند تا نظرات آنها درخصوص عملکرد مجله را مورد بررسی قرار دهند و هرگونه تغییر در دستورالعمل‌های مجله را به آنها اطلاعرسانی نمایند.
- تعامل با دانشگاه امام خمینی (ره) باید بر اساس قوانین استقلال ویراستاری باشد. به این معنا که انتشار هر مقاله‌ای باید بدون دخالت دانشگاه صورت پذیرد.
- ویراستاران موظف به حفاظت از اطلاعات شخصی و خصوصی افراد می‌باشند. فقط در شرایطی که منافع جمعی و عمومی تحت الشعاع قرار بگیرد و این منافع بر مضرات احتمالی غلبه کند می‌توان اینگونه اطلاعات را منتشر کرد.
فرآیند شناسایی و رسیدگی به اتهامات مربوط به تخلفات پژوهشی
سردبیر نشریه اندیشه راهبردی شهرسازی درخصوص هر یک از تخلفات پژوهشی (از جمله جعل داده‌ها، تحریف داده‌ها، سرقت علمی و ادبی، اجاره علمی و ...) فرآیند روشنی بکار میگیرد. این اقدامات شامل موارد زیر می‌باشد:
- اولین اقدام سردبیر مجله اطلاعرسانی به دفتر تحریریه نشریه با ارائه مطالب مربوطه و پیشنویس نامه به نویسنده است که در آن توضیحی بدون قضاوت می‌خواهد.
- در صورتی که توضیحات نویسنده غیرقابل قبول باشد و به نظر می‌رسد که رفتار غیراخلاقی جدی صورت گرفته باشد، موضوع از طریق تحریریه به کمیته نشر ارجاع میشود. پس از بررسی، کمیته تصمیم خواهد گرفت که آیا پرونده به اندازه کافی جدی است که ممنوعیت ارسال‌های بعدی را تضمین کند یا خیر.
- در صورتی که تخلف از شدت کمتری برخوردار باشد؛ سردبیر، بنا به توصیه کمیته انتشار، نامه توبیخ‌کننده‌ای برای نویسنده ارسال میکند و خط مشی‌های انتشار نشریه را به نویسنده یادآوری میکند. اگر مقاله منتشر شده باشد، ویراستار میتواند از نویسنده درخواست کند که برای تصحیح سابقه، یک عذرخواهی در مجله منتشر کند. اخطار برای نویسنده مربوطه ارسال خواهد شد و هر اثری از نویسنده مسئول تخلف در دست بررسی توسط مجله باشد بلافاصله رد خواهد شد. نویسندگان از عضویت در هیئت تحریریه نشریه و خدمت به عنوان داور برای مجله منع می‌شوند.
- در صورتی که تخلف جدی باشد؛ منجر به پس گرفتن مقاله میشود، اخطاریه بازپسگیری مقاله در مجله منتشر میشود و در نسخه آنلاین به مقاله لینک میشود. نسخه آنلاین نیز با تاریخ بازپسگیری علامت‌گذاری میشود.
فرایند درخواست تجدید نظر و رسیدگی به شکایات
دبیران نشریه اندیشه راهبردی شهرسازی به‌ندرت تصمیمات اصلی خود را تغییر می‌دهند. بنابراین اگر تصمیمی مبنی بر رد مقاله خود دریافت کردید، اکیداً به شما توصیه میشود که مقاله را به مجله دیگری ارسال کنید. تصمیمات نهایی هیئت تحریریه بر اساس نظرات داوران و قضاوت بی‌طرفانه آنها است و بنابراین معمولاً غیر قابل فسخ است. اما اگر از تصمیم نهایی نشریه شکایت دارید و فکر می‌کنید که موردی برای تجدید نظر وجود دارد، مراحل زیر را دنبال کنید:
- دلایل منطقی و قابل قبول خود را ارائه دهید و توضیح دهید که چرا با این تصمیم موافق نیستید.
- هرگونه اطلاعات یا داده‌های جدیدی که می‌خواهید در فرآیند بررسی در نظر گرفته شود را به سردبیران نشریه ارائه دهید.
- اگر فکر می‌کنید که داوران در ارزیابی مقاله شما اشتباه کرده‌اند، دلایل و مستندات قابل قبولی را ارائه دهید.
- اگر فکر می‌کنید در فرآیند داوری تضاد منافع وجود داشته است، مدارک خود را ارائه دهید.
ویراستاران تنها یک درخواست تجدید نظر در هر مقاله را می‌پذیرند. پس از دریافت درخواست تجدیدنظر، ویراستاران می‌توانند داوران و ویراستارانی را که دست‌نوشته را ارزیابی کرده‌اند، مشارکت دهند. تصمیمات ویراستاران و هیئت تحریریه در مورد درخواست تجدیدنظر نهایی است و ممکن است شامل رد مقاله، درخواست برای بررسی بیشتر از سوی همتایان، یا درخواست برای ارائه نسخه اصلاح شده از مقاله باشد.
